Hoorn

De Franse Hoorn

De Franse hoorn is een koperen blaasinstrument dat bekendstaat om zijn warme, volle klank en zijn belangrijke rol in symfonieorkesten, harmonieorkesten en kamermuziek. Het instrument bestaat uit een lange, opgerolde buis die eindigt in een brede beker (de "klankbeker") en wordt bespeeld met een trechtervormig mondstuk

Oorsprong en ontwikkeling

De Franse hoorn vindt haar oorsprong in de jachthoorn, die in de 17e eeuw in Frankrijk werd ontwikkeld als signaalinstrument bij de jacht. In deze periode werden hoorns steeds vaker van metaal gemaakt en kregen ze hun kenmerkende ronde vorm. Aanvankelijk konden spelers alleen de natuurtonen van de toonladder produceren, maar rond 1750 werd de hand-stoptechniek geïntroduceerd, waarmee de toonhoogte kon worden aangepast door de hand in de beker te steken. De grote doorbraak kwam begin 19e eeuw, toen Duitse instrumentbouwers ventielen toevoegden aan de hoorn. Hierdoor konden alle chromatische tonen worden gespeeld zonder de buizen te hoeven verwisselen. Rond 1900 ontstond de dubbelhoorn, een combinatie van F-hoorn en Bes-hoorn, waarmee het instrument nog veelzijdiger werd

Naamgeving

De term "Franse hoorn" wordt vooral in het Engels en Nederlands gebruikt. Deze naam ontstond omdat in de 18e en 19e eeuw veel orkesthoorns uit Frankrijk kwamen. In Duitsland spreekt men van "Waldhorn" en in het Frans van "cor d'harmonie"

Bouw en kenmerken

• De hoorn heeft meestal drie of vier draaiventielen (rotors).
• De buislengte varieert: een F-hoorn is circa 3,78 meter lang, een Bb-hoorn 2,75 meter.
• Het bereik is groot: doorgaans 3,5 tot 5 octaven, het grootste van alle koperblazers in het orkest.
• De hoorn wordt met de linkerhand bespeeld; de rechterhand wordt in de beker gehouden om de klank te beïnvloeden

Gebruik en repertoire

De Franse hoorn wordt gewaardeerd om haar vermogen om te mengen met andere instrumenten en wordt zowel voor melodieën, harmonieën als solo’s ingezet. Het instrument speelt een prominente rol in werken van componisten als Mozart, Beethoven, Mahler, Richard Strauss en Wagner. Isabelle Roelofs is freelance hoornist bij Belle Musique

Bijzonderheden

De hoorn is technisch veeleisend: het correct plaatsen van de lippen en het nauwkeurig bedienen van de ventielen vergen veel oefening. De klank van de hoorn wordt vaak geassocieerd met jachttaferelen en heroïsche of melancholische sferen in de muziek. De Franse hoorn is dus een veelzijdig en expressief instrument met een rijke geschiedenis en een onmisbare plaats in het orkest.